Artykuły, Rehabilitacja, Trening sportowy
Trening funkcjonalny
Zagadnienie treningu funkcjonalnego pojawiło się na całym świecie dość dawno, w Polsce niestety dopiero rozwija swoje skrzydła. Chciałoby się wierzyć, że każda placówka rehabilitacyjna, bądź sportowa w Polsce wie czym jest ten rodzaj treningu i potrafi sprawnie wdrażać go do codziennej pracy z pacjentem. Wywodzi się z dziedzin rehabilitacji, ale sprytnie został przyswojony do fitnessu i sportu. Ten rodzaj treningu w sporcie zawodowym i amatorskim opiera się na rozwoju siły i stabilizacji, które stają się głównym priorytetem w
optymalizacji wydajności przyspieszenia pourazowego procesu rehabilitacji.
optymalizacji wydajności przyspieszenia pourazowego procesu rehabilitacji.
Do pełnego zrozumienia czym jest trening funkcjonalny niezbędna jest wiedza na temat tego czym jest ruch funkcjonalny. Wg autorów „Współczesny trening siły mięśniowej” (A. Zając, M. Wilk, S. Poprzęcki, B. Bacik) „ruch funkcjonalny jest zintegrowanym, wielopłaszczyznowym działaniem wymagającym przyspieszania, hamowania i stabilizacji segmentów ciała.„
Zwróćmy uwagę na czynności życia codziennego i przypomnijmy sobie jakie mamy płaszczyzny – czołowa, poprzeczna i strzałkowa. Nasze ruchy funkcjonalne, takie jak sięganie po książkę, czesanie włosów, to prawie nigdy nie będą ruchu odbywające się w jednej płaszczyźnie. Co więcej, wymagają one aktywacji prawie całego ciała w mniejszym bądź większym stopniu. W rehabilitacji, trening funkcjonalny, stosowany jest dla przywrócenie prawidłowych wzorców ruchowych oraz poprawy zaburzonej kontroli nerwowo-mięśniowej, pozwalając na pełny powrót do zdrowia. W treningu sportowców ogranicza się schematy kompensacyjne, tak aby prowadzony ruch był funkcjonalny i pozwalał zoptymalizować rezultaty treningu. Wszystkie te elementy połączone w całość w trakcie treningu funkcjonalnego, pozwalają doskonalić to, co na co dzień wykonywaliśmy w sposób naturalny, a nieraz zostało utracone na skutek urazu bądź zaniedbania własnej sprawności. Filmik, który umieszczamy powyżej zestawia ćwiczenia funkcjonalne z tymi wykorzystywanymi w sportach. Zapraszamy do oglądania!
Kiedyś wyznacznikiem powrotu do zdrowia pacjenta było odzyskanie:
– pełnego fizjologicznego zasięgu ruchu w stawie
- optymalnej siły mięśniowej (zarówno mocy, jak i wytrzymałości)
- odpowiedniej rozciągliwości mięśni.
Dziś głośno i odważnie mówi, się o funkcji. Dlatego też tworzone są testy funkcjonalne (FMS), bądź programy treningowe mające na celu weryfikację umiejętności sportowych. W końcu w sposób wymierny możemy określać sposób funkcjonowania i wykonywania aktywności.
Taka wizualizacja w sporcie czy rehabilitacji jest bardzo ważna. Cel, który jest niemalże namacalny, będzie dużo większą motywacja w procesie usprawniania i jednym z najważniejszych składowych dobrego treningu funkcjonalnego. Jakie bowiem znaczeni ma dla pacjenta odzyskanie 10 stopni ruchomości? Dla niego istotne jest czy to odzyskane 10 stopni sprawi , że sięgnie do najwyższej półki,
bądź będzie umiał samodzielnie zapiąć stanik. Dla sportowca najważniejsze będzie poprawienie jego wyników na boisku, a nie powiększenie obwodu mięśnia czworogłowego.
O tym jak ważna jest wizualizacja przekonano się kilka lat temu. Przeprowadzono badanie, które miało wykazać jak silny jest wpływ naszych myśli na rozwój i funkcjonowanie naszych organizmów. Eksperyment wykonano na trzech 10 osobowych grupach. U każdego uczestnika dokonano pomiaru obwodu bicepsa w rozluźnieniu i napięciu oraz przeprowadzono sprawdzian wytrzymałości mięśniowej polegający na wykonaniu maksymalnej ilości powtórzeń określonym ciężarem na modlitewniku. Wszystkie wyniki zapisano. Osoby, które zostały przyjęte do eksperymentu to osoby, które prowadziły mało aktywny tryb życia. Pierwsza grupa przez 3 miesiące miała kontynuować swój styl życia. Grupa druga została poproszona o ćwiczenie na modlitewniku przez ten okres 4 serie po 10 powtórzeń. Ostatnia grupa miała za zadanie 20 -30 minut dziennie wyobrażać sobie , że trenuje – chłód stali, pot na czole, ciężar w ręce. Oczywiście każdy z nich choć raz na początku miał możliwość wykonania ruchu tak aby możliwe było jego odtworzenie. Grupa trenująca na siłowni miała największy przyrost masy mięśniowej, zmierzony w postaci wzrostu obwodu bicepsów oraz wytrzymałości mierzonej podczas ćwiczenia na modlitewniku. Najbardziej jednak zaskakujące jest to , że cała grupa, która wykonywała wyłącznie trening mentalny miała wyraźny przyrost zarówno masy mięśniowej jak i wytrzymałości zmierzonej ilością powtórzeń, wykonywanych określonym ciężarem, na modlitewniku. Grupa nie wykonująca żadnych aktywności miała zróżnicowany rezultat (nieco przyrostów, spadków, bądź brak zmian).Zatem jeśli zwizualizowanie celu jest możliwe, również i droga do niego będzie łatwiejsza. Dla pacjenta nie będzie miało znaczenie odzyskanie 10 stopni ruchomości, lecz umożliwienie zapinania stanika, czesania włosów, czy u sportowców, lepszy serw.
„Treningiem funkcjonalnym nazwiemy specyficznie zaplanowany ciąg ćwiczeń od izolowanych do globalnych ćwiczeń obejmujących ruch we wszystkich płaszczyznach. Progresja ćwiczeń zależy od stanu wyjściowego i koncentruje się na rozwijaniu zdolności wymaganych dla konkretnej dyscypliny sportowej. W znaczeniu powszechnym jednak trening funkcjonalny nie jest jednakże treningiem specjalistycznym dla konkretnej dyscypliny, a raczej kształtowaniem fundamentalnych wzorców ruchowych które leżą u podstawy motoryczności człowieka i są niezbędnym elementem prawidłowego rozwoju motorycznego zawodnika.”Dzięki treningowi funkcyjnemu możemy pracować nad cechami takimi jak:
- Siła
- Eksplozywność
- Szybkość
- Gibkość i zakres ruchu
- Wytrzymałość siłowa
- Kondycja
Założenia takiego treningu to z zastosowaniem funkcjonalnych narzędzi, ruch funkcjonalny odbywający się w nieskrępowany sposób, bez ustalonych granic, wielowymiarowy, zintegrowany aktywizujący całe ciało oraz umysł.
Aby w pełni zrozumieć jak ważny jest ten rodzaj treningu dla zwykłych osób należało by się zagłębić w stabilizacje lokalną i globalną, występujące schematy kompensacyjne oraz to jak znaczący dla ludzi i sportowców jest mocny centralny gorset mięśniowy, czyli tzw. core stability. Ten rodzaj ćwiczeń pozwala na wzmocnienie gorsetu mięśniowego tułowia zarówno z przodu i z tyłu. Tworzą one dobrą podstawę i bazę, przez którą kontrolowane są wszystkie ruchy człowieka. Te mięśnie nazywamy inaczej mięśniami rdzenia. Systematyczne wzmacnianie może zapobiec wielu urazom, wspomóc rehabilitację, poprawić siłę i postawę. Tematyka core stability jest bardzo ciekawa, dlatego wkrótce zostanie ona opisana lepiej na stronie Safe-sport.pl.Trening funkcjonalny to trening bardzo ciekawy zarówno dla ćwiczącego jak i trenera. Cechuje się różnorodnością ćwiczeń, sprzętów co daje bardzo duże pole do stworzenia interesujących zajęć dla każdego. Wykorzystuje się w nim :
Ciężarki, worki z piaskiem, drabinki koordynacyjne , płotki, oporniki szybkościowe, sprzęt do boksu, piłki lekarskie, deski, sztangielki, sztangi, „miny lądowe”, ViPR, TRX, worki bułgarskie, maczugi indyjskie. Dodatkowo można wykorzystać sprzety stosowane w treningu sensomotoryki, wspomagające trening propriocepcji tj. dynairy, trenery równowagi, flexi-bary, piłeczki lekarskie i taśmy.
Te sprzęty opisywane będą sukcesywnie na naszej stronie, tak aby w obiektywny sposób mogli Państwo ocenić i wykorzystać je w tym rodzaju treningu.